Mat 13 | NAS | STEP | Teꞌmung eeꞌnaꞌmung Jiisuuꞌ teketa pava-ita siarara nuaruꞌkoo miiring bera baꞌnanuuꞌ.

Matthew 13

Tee Mirumiruꞌ Sinang Tankavumaung-koong

(Mak 4:1-9; Luk 8:4-8)

1 Teꞌmung eeꞌnaꞌmung Jiisuuꞌ teketa pava-ita siarara nuaruꞌkoo miiring bera baꞌnanuuꞌ. 2 Teketa teka nantoong karingai aaꞌnaꞌ kuronkurompaioꞌ bakaasi-nareng-koo aaꞌearara teꞌ kuung baꞌnanuuꞌ eeꞌnoko nantoong piisiꞌkoo donkonai otorouꞌ. 3 Teketa teie kapooꞌnanka mmauꞌ nauvuruꞌ mirumiruꞌpoꞌning. Minkuvuma aaꞌpuuꞌ, “Naning mintoong-koo sinang tanka-koo nanura tankavuko aaꞌnouꞌ: 4 Niiꞌning sinang taung-koo dau duaꞌariruꞌ, eeꞌnoko teka barennankai porora tunturavauꞌ. 5 Eeꞌnoko niiꞌning sinang kansiꞌ aavetaꞌkoo dau duaꞌariruꞌ kapang-koo dau otomaung-koo, eeꞌnoko daꞌdeng narung dupuuꞌ, teꞌ kansiꞌ baruꞌ aavetaꞌnooꞌ deemparako. 6 Eeꞌnoko batei doonkenang bakaang-koo tee keenkeeng maraꞌouꞌ teke, baruꞌ biira doonko nanuaung deemparara kansiꞌ baruꞌ makotuaꞌnooꞌke. 7 Eeꞌnoko niiꞌning sinang napoꞌ tooꞌmurintaaꞌ otoroinooꞌ meuꞌ duaꞌariruꞌ eeꞌnoko nariꞌ dupurira tooꞌmurintaaꞌke iinkenevuuꞌ tee keenkeeng. 8 Teka niiꞌning kansiꞌ pankauanooꞌ dau duaꞌarira maneearira aaꞌnouꞌ: niiꞌning-koo narung daakuꞌ biꞌuuꞌ, napoꞌ niiꞌning-koo paꞌnokoꞌketa narung kivora biꞌuuꞌ, napoꞌ niiꞌning-koo beenaumo kivora biꞌuuꞌ. 9 Punkang otorininge tee enang taaraveriaing!”

Kuunooꞌ Mirumiruꞌkoo

(Mak 4:10-12; Luk 8:9-10)

10 Teketa bakaning barevare-nupoonge porora Jiisuuꞌ niaꞌaama aaꞌpauꞌ, “Dake aming-koo nantoong kara mirumiruꞌpoꞌnunge karema nauerimaung?” 11 Teie makuꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Kumponinge diiꞌ bakaang kara pinkaꞌerimaing tauraꞌduruꞌnung makensiꞌnung-koo miruꞌnooꞌ noruꞌeriiꞌnaang tee-koo bakaang muuꞌkoo nkoaramanaꞌ, teka aing nantoong teeꞌ deeaꞌ. 12 Aiꞌ baa tee naning bakaang domang-koo kara Kumponing bakaang kompui otomaung tee eeꞌnung baruꞌ aaꞌnaꞌ noruꞌ nkavuaing bonoꞌ divuꞌui, teka tee naning bakaang domange kompuaung tee okiꞌnooꞌ naroꞌ daunooꞌ noruꞌkui otoing tee tee pariꞌnumpoꞌ. 13 Teeꞌkoo aing nantoong mirumiruꞌ narunge kara nauaramaung, aiꞌ aing teing Kumponinge kapooꞌ nauvuriko tee-koo daunooꞌ naroꞌ noruꞌkaamaing, bane aaꞌnaꞌ ookaama niiꞌnooꞌ taarakaama. 14 Teing-koo masikaꞌpari otong tee teie Aisaiaꞌke tero tarampeearama minkuvuuꞌnung Daari Meekung-koo aaꞌpuuꞌnooꞌka,

‘Diiꞌke taaraverimaatoaing, teka tasiꞌperiaꞌ otoaing. Napoꞌ teeꞌ ooveri otoma papaaraverimatoai.
15 “Aiꞌ teing aing nantoong biikaang domang poruruorouꞌning~, biikaang punkange taara-koo baruꞌ makotuaunge eeꞌnoko biikaang duta mutuuariruꞌ. Teeꞌ biiꞌka maroita nkoariruꞌ aaꞌnoꞌneeng-koo, dutai tasiꞌpaama, punkange taaravaama, domange onouaara ning-koo toroariko ninge unaa-antavaramiꞌneeng-koo.’
(Aisaiaꞌ 6:9-10)

16 “Teka diiꞌ diikaang duta biraankeniiꞌ teinge ookirimaung-koo, eeꞌnoko diikaang punkang biraankeniiꞌke teinge taarakirimaung-koo. 17 Aiꞌ ninge masikaꞌ naurampimang, karingai-nakaro-nupoong eeꞌnoko nantoong koontoꞌnukai-tee kapooꞌ ninge nkoanko diiꞌke ooverimaung oo-koo piavorokoꞌ, teka ooaavarukoꞌ. Napoꞌ tee kapooꞌ ninge daankianko diiꞌke taaraverimaung taara-koo piavorokoꞌ, teka taaravaavarukoꞌ tee.”

Miruꞌnooꞌ Tee-koo Minkunaa Sinang Tankavumaung-koo

(Mak 4:13-20; Luk 8:11-15)

18 “Enang tee diiꞌke taaraveriiꞌnaang tee miruꞌnooꞌ tee-koo mirumiruꞌkoo sinang tankavumaung-koong. 19 Tee sinang taung-koo duaꞌariruꞌning eeꞌ miruꞌari otong: Niiꞌninge nantoonge tee minkunaa muuꞌ paninung-koong daunooꞌ naroꞌ taaravaama miruꞌnooꞌ nkavaavaruko teie naning orarai, Sietaniꞌke tee kara teꞌnempumaung biikaang onou-eta. 20 Napoꞌ tee sinang kansiꞌ aavetaꞌkoo dau duaꞌariruꞌning eeꞌ miruꞌnooꞌ: Niiꞌning nantoong teing kara taaravaama doturotu ninka kompaamaung. 21 Teka tee kara biikaang domang-koo tampaꞌ ariꞌavuaruma pankaroong otoarukooꞌ. Eeꞌnoko aaꞌnokooꞌ: niiꞌninge Kumponing-nung kara piavoroainge turampaarima mankiꞌantavaariko namuꞌke biikaang baito orariarakooꞌ. 22 Eeꞌnoko napoꞌ tee sinang tooꞌmurintaaꞌkoo meuꞌ duaꞌariruꞌning eeꞌ miruꞌnooꞌ: Niiꞌning nantoong kara taaravaamaung teka aung kansiꞌkoong mankiꞌnanka-koo eeꞌnoko kavo nka-koo daang noruꞌarima booniꞌantavaako tee kara teke sinampuarukooꞌ. 23 Napoꞌ tee sinang kansiꞌ pankauang-koo duaꞌariruꞌning eeꞌ miruꞌnooꞌ: Niiꞌning nantoonge tee kara taaravaama tee-koong miruꞌ nkavaamaung. Teketa biikaang domang-koo dupuriko sinananka mmauꞌ biꞌantavaakooꞌ, niiꞌning daakuꞌnaꞌ, niiꞌning paꞌnokoꞌketa narung kivoranaꞌ eeꞌnoko niiꞌning beenaumo kivoranaꞌ teing-eta tankaniiꞌnanka-ita.”

Tee Mirumiruꞌ Tonto-koong

24 Napoꞌ Jiisuuꞌke niiꞌnung minkunaa mirumiruꞌpoꞌnung nauvuruꞌ, aaꞌpuruꞌ, “Tee muuꞌ paninung tee-pinaꞌ naninge sinang tampara bakanau-koo tankavuuꞌnung-pinaꞌ oroꞌ. 25 Teka tenang ookara aasiaako teie bakaang karenunge pora tee sinang oramuriiꞌ dau-eta tankavuuꞌ sinang tampenanka-koo meuꞌ. Teeꞌ nkovura tenkenuuꞌ. 26 Eeꞌnoko tenang tee uiteꞌ dupura puaravuko tee oramuriiꞌ tonto teeꞌke siraꞌpari oroꞌparuꞌ. 27 Eeꞌnoko teinge bakaninge botovotonaaꞌnukai porora aaꞌpauꞌ tee, ‘Aung ee, tee orara tonto areketa pouꞌnung dakanau-koo teꞌ dake tampamuriiꞌ sinang tankaveruꞌnooꞌ?’ 28 Eeꞌnoko teie makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, ‘Tee aaꞌ teie naninge ning-koo karenunge teeꞌ nkovuuꞌnung.’ Eeꞌnoko teinge aaꞌpauꞌ, ‘Teka ee niiꞌke bitaꞌkoo pia-antavemaang?’ 29 Teie aaꞌpuuꞌ, ‘A, tee aaꞌ otoaing. Tee tonto bitaꞌerima tee uiteꞌ naroꞌka bitaꞌeriꞌneenga. 30 Siperioꞌ nariꞌ dupureaing bera kavuꞌkoong batei makotuai, eeꞌnoko tenang ninge teing kavuꞌ nkonuka nauarama aaꞌpampai, “Tutung teenanka tonto orarananka bitaꞌerima daiꞌereriai tai-anta-koong, teketa tee uiteꞌnanka kaverira nkanooꞌ pava-koo oosierereriai.’” ’

Tee Mirumiruꞌ Masitaraꞌnaanka-koong Iisi

(Mak 4:30-32; Luk 13:18-21)

31 Napoꞌ teie niiꞌnung mirumiruꞌ nauvuruꞌ, aaꞌpuuꞌ, “Tee muuꞌ paninung tee teu-pinaꞌ masitaraꞌkoong sinanu okiꞌnu naninge nkavura bakanau-koo keempuuꞌnung. 32 Bane temuriiꞌ mukusiriꞌ ookara-ita, nka tee tenang dupura pankaꞌparama taamang mintoong-kooning divuꞌura koiꞌ pankavari deemparamaung, eeꞌnoko barennanka poroma biikaang bitonanka kaniaamaunge kaumpeꞌnanka-koo.”

33 Napoꞌ teeꞌ nariꞌ niiꞌnung mirumiruꞌ nau-antavuruꞌ, aaꞌpuuꞌ, “Tee muuꞌ paninung tee teu-pinaꞌ parauanu naakoꞌniiꞌnu iisi-poꞌnu-pinaꞌ naninge manikumai nkavura paraua diisi beerentuꞌkoo maantoꞌura naroꞌka bereꞌuko bera teue ookara pangapangavopeuꞌ.”

34 Aing ookara kapooꞌnanka Jiisuuꞌke nantoong karinga-koo minkuvuuꞌning teing mirumiruꞌpoꞌning, eeꞌnoko kapooꞌ niiꞌnung mirumiruꞌ otoaruko nau-antavuruꞌnung otoaꞌ. 35 Teeꞌkoo tee kara narunge nakaronunge minkuvuuꞌnung masikaꞌparuꞌ Daari Meekung-koo aaꞌpuuꞌnooꞌka,

“Ninge nkaang karang daateꞌmaravaing mirumiruꞌnanka-koo. Eeꞌnoko napoꞌ ninge siraꞌantavampaing teing kapooꞌ makensiꞌning otomaing kansiꞌ pupuꞌaruꞌnooꞌketa.”
(Kena 78:2)

Tee Mirumiruꞌ Tonto-koong Jiisuuꞌke Sirakaꞌantavuuꞌnooꞌ

36 Teketa teing nantoong karinga sipurira Jiisuuꞌ pava-koo koinuuꞌ. Eeꞌnoko teka bakaning barevare-nupoonge porora aaꞌpauꞌ, “Tee kara mirumiruꞌpoꞌnung tonto-poꞌnau-koong niiꞌkoo sirakaꞌantaveai.” 37 Eeꞌnoko makuꞌurima aaꞌpuruꞌ teie, “Tee naning sinang tampara tankavumaung tee ning eeꞌnung, Tee Naning-naumpoꞌ Paning-etaing. 38 Eeꞌnoko tee mintoong tee aung kansiꞌ ookutunung, eeꞌnoko tee sinang tampara tee teing nantoong paninung muuꞌkoo-nupoong makosi. Eeꞌnoko tee tonto tee teing nantoong tee naning orara bakaning. 39 Eeꞌnoko tee karenung teing tankavuruꞌnung tee Sietaniꞌ. Eeꞌnoko tee sinang kavuꞌ tee batei asirang makosi, eeꞌnoko teing sinang kavuꞌnupoong teing eeꞌning koosinunanka. 40 Teeꞌ tontonanka bitaꞌaama ntaꞌkoo betuꞌaarimanaꞌ tee teeꞌ nantoong oreng nkoariaing asiranaꞌmung. 41 Eeꞌnoko ninge Naning-naumpoꞌ Paning-etainge nkaning koosinunanka botoaranko teinge tee nkaang muuꞌ tontoaama bitaꞌaariaing, ookara kapooꞌnanka orara aarumo tavoꞌantavumaing eeꞌnoko ookara nantoong orara aarumo nkoaamaing. 42 Eeꞌnoko teinge teing teing urung-koo duaꞌaariaining, teꞌ eeꞌnooꞌ nantoong biromparima siꞌdaꞌ dovang kakirinkuarimatoainooꞌ sisikeera-koo otoroi. 43 Teketa tenang teing koontoꞌnuka duaaꞌpinaꞌ arakavariai teke tee-koo muuꞌ Biuma bakaang-koo. Punkang otorininge tee enang taaraveriaing!”

Tee Mirumiruꞌ Muuninava~koong Eeꞌnoko Tee Dukuꞌ

44 “Napoꞌ tee muuꞌ paning-koong tee tee-pinaꞌ muuninava kansiꞌkoo bakuꞌniiꞌ. Tenang naninge daaꞌura napoꞌ tampaꞌ bakuꞌuuꞌ eeꞌnoko bera doturotu ninka ookara kapooꞌnanka tee otoꞌevukoꞌning baavevuuꞌ eeꞌnoko mooniꞌ nkavura teing-koo tee tenau kansiꞌ mooꞌuuꞌ. 45 Napoꞌ tee muuꞌ paninung tee tee-pinaꞌ oroꞌ naning baave-nko dukuꞌ tampara mooꞌkoo besiꞌukoꞌnung. 46 Teketa nau mooꞌ pankaing-koonu oovura toroarara ookara kapooꞌnanka bakaning baavevura mooniꞌ nkavura teu mooꞌuuꞌ.”

Tee Sionung-koong Mirumiruꞌ

47 “Napoꞌ tee muuꞌ paninung tee tee-pinaꞌ sionung-pinaꞌ oroꞌke. Nuaruꞌkoo duaꞌaara taviꞌ amutemuriiꞌ barampaaruꞌ. 48 Bera tenang aaꞌnaꞌ maantoꞌuioꞌ teinge taviꞌ baranukai deto piisiꞌkoo barampauꞌ. Teketa baꞌnaniaara tampenanka taviꞌ bireꞌarima pekuꞌkoo kuung sipaaruꞌ, teka oreng duaꞌaaruꞌ. 49 Teeꞌ eeꞌnaꞌ nariꞌ nkoaravaing teꞌmung doong asiꞌnaꞌmung. Teinge koosinunankai porora simpeꞌaariaing teing orananka teing-eta tampeng-eta. 50 Eeꞌnoko ntaꞌkoo kuung urung-koo duaꞌaariai teꞌ eeꞌnooꞌ nantoong biromparima siꞌdaꞌ dovang kakirinkuarimatoainooꞌ sisikeera-koo otoroi.” 51 Teketa Jiisuuꞌke niaꞌurima aaꞌpuruꞌ, “Aing ee kapooꞌnanka diiꞌke tasiꞌpering?” Teinge makuꞌaama aaꞌpauꞌ, “Eeꞌ”. 52 Napoꞌ teie aaꞌpuruꞌ teing, “Ookara teing-koo boto nau-antanuka ning-koo barearimaing muuꞌ paning-aapening-koo teing teing biraanke-nupoong, aiꞌ teinge urikupoong nakaro-nupoong biikaang kara tasiꞌpai otorong eeꞌnoko ning-koo dupearamanaꞌ tasiꞌpai otong tampaꞌ nantoong nau-antavaariiꞌnaang naroꞌka.”

Nasaretiꞌnupoonge Jiisuuꞌ Damaꞌduauꞌnaꞌ

(Mak 6:1-6; Luk 4:16-30)

53 Tenang Jiisuuꞌke aing mirumiruꞌnanka minku bakevura teketa diiriꞌaruꞌ. 54 Bera bakanooꞌ osi masipoꞌ pora nantoong nau-anta tutumpuruꞌ biikanava dootuuꞌnava-koo. Eeꞌnoko teing taꞌninaara aaꞌpauꞌ, “Aunge tee aung noruꞌ areꞌka nkavuuꞌnung, eeꞌnoko teing aing taꞌnimpaariiꞌnanka iriꞌpoꞌning? 55 Aung ee eeꞌnung tee anke pava kani bauring ee deeaꞌ? Bauko miring Meeriꞌ eeꞌnoko baaraꞌmainkaang ainge ee deeaꞌ aaꞌning, Jeemisi, Josepaꞌ, Saimoniꞌ eeꞌnoko Judasi? 56 Baꞌmarikaampi anke ee otoroaꞌ niiꞌ ninka? Areꞌka nkavuuꞌnunge aunge aing kapooꞌnanka?” 57 Eeꞌnoko teing tee-koo domang orakaꞌ otoroko Jiisuuꞌke aaꞌpuruꞌ, “Mmauꞌ nantoonge niiꞌ nakaro-nupoong pankaing-antamaarimaung. Niikanooꞌnupoonge deekoꞌ pankaing-antamaariaung, niiꞌmarange.” 58 Eeꞌnoko teie mmauꞌ taaꞌniꞌantananka teke nkovuaruuꞌ biikaang masikaꞌanta otoaruioꞌ.